Bloomberg:  TCMB bankaları yurt dışına döviz transfer etmemeleri için uyardı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ticari bankaları  dış  muhabirlerine dolar göndermeye karşı  uyardı. Bloomberg’in mevzuyu bilen ama isminin gizli tutulmasını isteyen şahıslardan aldığı bilgiye nazaran, TCMB  son atağını lirayı korumak için yaptı. Talep, ticari bankaların yurt dışındaki muhabirlerine net 2,3 dolar havale etmesinden sonra geldi.

Her bankanın yurt dışı döviz süreçlerine aracılık etmek için kontratlı olarak işbirliği  yaptığı küresel bankalar var. Bu “muhabir bankalar” (correspondent bank) Türk bankaları için teminat mektubu ve akreditif temini, dış ülkelerde nakit  ödemelerin gerçekleştirmesi üzere mevzularda hizmet veriyor.

Yılbaşından bu yana sistemden muhabir bankalara  fon  çıkışları mayısta yapılacak seçimler öncesi ağırlaştı.

Bankaların EFT yapmasını engelleyen rastgele bir düzenleme bulunmamakla birlikte, Türk otoriteler TCMB’nin döviz likiditesini bollaştırmak için bu türlü bir adıma başvurduğunu öne sürdüler.

TCMB bir müddettir ticari bankaların tüm döviz süreçlerini sıkı nezaret altına aldı. Yakın geçmişte, bankalara iş saatleri dışında döviz alım-satımı yapmamaları uyarısı gitmişti. Bireylerin yurt dışına döviz göndermeleri  resmen yasak olmasa da, bankalara $50 bini aşan EFT talimatını yerine getirmeden evvel çok kapsamlı kayıt tutma ihtiyaçları getirildi. Toplumsal medyaya nazaran bir çok banka bu kuralları nasıl uygulayacaklarını tam olarak çözemedikleri için bu cins transferleri geri çevirmeye başladı.

Geçen hafta TCMB, yılbaşında getirdiği yurt dışına spot döviz EFT ve havale süreçlerinde bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmedikleri gerekçesiyle bankalara yaklaşık 700 milyon liraya yaklaşan “ek ücret” uygulaması yaptı.

Bloomberg HT’nin edindiği bilgilere nazaran, ek fiyat uygulaması, yurtdışına döviz transferi süreçlerindeki bilgilendirme yükümlülüğünün yerine getirilmediği münasebet gösterilerek nedeniyle gerçekleştirildi. Toplam cezanın 700 milyon liraya yakın olduğu tabir edildi.

En büyük “ek ücret” meblağının 240 milyon TL ile Akbank’ta olduğu, Yapı Kredi Bankası’na 150 milyon TL, Garanti Bankası’na 120 milyon TL, Denizbank’a 100 milyon TL, İş Bankası’na ise 50 milyon TL uygulama yapıldığı belirtildi.

Ticari bankaların dış borç geri ödemeleri de döviz kurunda üst taraflı baskılara neden oluyor. Bankaların toplam dış borcu 2017 sonundan bu yana neredeyse  50 milyar dolar azaldı. Dış borçlanma maliyetinin artması ve FX krediye talebin gerilemesi ile birlikte bankalar vadesi gelen dış borçları yenilemek yerine kısmi itfa yoluna gittiler. 2022’nin ikinci yarısından bu yana bankaların dış borçlanmalarını yenileme oranı yüzde 92’ye geriledi.  2021’in ortalarında %100’ün üzerinde olan oranın gerilemesi bankaları net dış borç ödeyicisi pozisyonuna getirdi.

Bloomberg Economics, merkez bankasının Türk Lirasını nispeten istikrarlı tutmak için son 12 ayda  108 milyar dolar müdahale yaptığını hesaplıyor.  TCMB’nin kur istikrarını korumak içni ağır gayretlerine rağmen TL Gelişmekte Olan Ülkeler ortasında hala en berbat ikinci performans gösteren para ünitesi.

Kaynak: (BN) Turkey Central Bank Warns Lenders Against Sending Dollars Abroad