Borsada teminat tamamlama davetlerinde artış

EBRU USTA/BLOOMBERG HT PARA PİYASALARI MÜDÜRÜ

Borsa İstanbul, sarsıntı felaketinin akabinde 2 süreç günü açık kalmasının akabinde 5 süreç günü kapalı kalmıştı. Akabinde, birçok düzenleyici kurumdan gelen düzenlemelerle birlikte 15 Şubat’ta açılan Borsa İstanbul, geçtiğimiz hafta ise hudutlu bir yükseliş kaydetti ve haftayı yüzde 0,6 civarında artış ve 32 puan yükselişle 5.058 puandan tamamladı.

Borsa İstanbul’da 2022 yılında yaşanan rallinin akabinde en yüksek kapanış düzeyi, 2 Ocak tarihinde 5.661,10 puan düzeyi ile görülmüştü. 2023 yılı Ocak ayında sert satışlar görülen BIST-100 endeksinde kapanış düzeyi yüzde 12 gerilemeyle 4.976 puan düzeyinden gerçekleşti.

6 Şubat tarihinde yaşanan sarsıntı felaketinin öncesinde, 3 Şubat tarihinde kapanış düzeyi 5 bin puanın çabucak altında olurken sarsıntının akabinde satışlar derinleşti. Borsa İstanbul’un kapalı kaldığı 5 iş gününün akabinde çabucak evvelki günde kapanış düzeyi 4.505 puan olurken 15 Şubat’ta tedbirlerle birlikte açılan borsa toparlandı ve tekrar 5 bin puan düzeyinin üzerine çıktı.

Teminat tamamlama davetleri arttı

Vadeli Süreç ve Opsiyon piyasasında aksi durumda kalan yatırımcıların teminat tamamlama davetleri Şubat ayı içerisinde artış gösterdi. Şubat ayı boyunca VİOP’ta kümülatif teminat tamamlama daveti 3,0 milyar TL düzeyine çıktı. Bilhassa oynaklıkta artış görülen 15 Şubat sonrasında tarihinde yalnızca 1 günde 345 milyon TL’lik teminat tamamlama daveti yapıldı. 27 Şubat’ta ise bu fiyat 429,9 milyon TL’ye yükseldi.

Deprem sonrasında SPK’dan aracı kurumların sermaye yeterliliği konusunda kolaylık gelmişti.

SPK, 14 Şubat tarihinde aracı kurumların sermaye yeterliliği konusunda da düzenlemelere imza attı.

Buna nazaran 30 Haziran 2023 tarihine kadar, aracı kurumların hazırladığı sermaye yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan hisse senetlerine ait durum riski oranını yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen “Diğer müşteriler” için konum riski oranı ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacak.

30 Haziran 2023 tarihine kadar, Kredili Süreçler Tebliği’nin 7’nci unsuru uyarınca yapılacak genel süreç hududu hesaplamasında, 6 Şubat 2023 tarihi itibariyle zelzele bölgesinde ikametgâhı, işyeri adresi yahut şubede hesabı bulunan müşterilere kullandırılan kredilerin dikkate alınmamasına karar verilmişti.

Daha evvel yüzde 35 olarak belirlenen başlangıç özkaynak muhafaza oranı 10 Nisan 2023 tarihine kadar yüzde 20 olarak uygulanacak.

Teminat tamamlama daveti nedir?

Piyasada risk İdaresi Takasbank tarafından yapılıyor. Gerçekleşen süreçler gerçek vakitli olarak Takasbank tarafından çekilerek duruma dönüştürülüyor ve güncellenen hesaplar için son açık konum ve parametre belgesi bilgilerine nazaran “bulunması gereken teminat” hesaplanıyor.