Metaverse furyasıyla ortaya çıkan sanal yerler, milyonlarca dolarlık hacimlerin akabinde sessizliğe büründü.
Metaverse kavramı, 1992 yılında Neal Stephenson tarafından yayımlanan Snow Crash kitabı ile piyasaya çıktı. Kripto paraların ve blockchain teknolojisinin genişleme isteği, bu kavramın da kripto bölümüne dahil olmasına yol açtı. Meta (Facebook) şirketiyle başlayan teşebbüsler, bir mühlet sonra milyar dolarlık bir sanayi oluşturdu. Metaverse tarafındaki bu gelişim, blockchain tabanlı Metaverse yerlerinin de ortaya çıkmasına yol açtı. Coinkolik olarak, The Sandbox Kurucu Ortağı Sebastien Borget ve Decentraland Kreatif Yöneticisi Sam Hamilton’a Metaverse toprakları hakkında sorular sorduk. Pekala ne oldu bu cennetten yerlere?
Metaverse Topraklarının Yarattığı Furya
Kripto para yatırımcıları, boğa dönemiyle birlikte her kesimde varlık göstermek için bütçelerini belirlediler. O periyotlarda süratli ilerleyen kripto boğası ile eser yelpazesi de genişledi. Kripto sanayisi, Metaverse üzere bir entegrasyonla epey renkli bir periyoda giriş yaptı.
Mark Zuckerberg’in şirketi Meta, Metaverse çalışmalarına yöneleceğini söyleyerek fitili ateşlemişti. Milyonlarca yatırımcıyı içine çeken ve milyarlarca dolarlık hacimlere ulaşan Metaverse, her ne kadar sessizliğe bürünse de benimsenmeye devam ediyor.
2020 yılında başlayan Metaverse arazi furyası, 2021 yılına kadar dikkat çeken bir büyüme kaydetti. Sandbox, Decentraland üzere projeler de bu devirde ön plana çıktı. Artan popülarite sonucunda birçok ünlü isim ve kurumsal şirket bu alana girmek için yatırımlarda bulundu. Global çapta yatırımcılar, sanal dünyadan arazi almak için binlerce ve hatta milyonlarca dolarlık yatırımlar yapmaktan çekinmediler.
Bir NFT yapısına sahip olan Metaverse yerleri, sanal dünyadaki fonksiyonellikte kıymetli bir rolü üstlendi. Yeni bir teknolojik ihtilal ve gelişim olarak görülen kesim, milyar dolarlık bir pahaya kısa müddette ulaşmayı başardı.
Decentraland ve Sandbox, Metaverse toprakları konusunda ipi göğüsleyen projeler oldular. İki kripto projesi, bu husustaki atılımlarıyla bölüme kısa müddette hakimiyet kurmayı başardı.
Metaverse Yerlerinin Düşe Kalka İlerleyişi
Kripto sanayisinin yıllar geçtikçe geliştiği ve genişlediği dikkat çeken bir gerçek oldu. Merkeziyetsiz akıllı mukaveleler, NFT’ler, Metaverse ve GameFi’den sonra artık de yapay zeka öne çıkıyor. Her yıl farklı bölümlere evrilen kripto sanayisi, Metaverse konusunda doruğa ulaşmayı başarmıştı.
Metaverse yerleri, hayal ve beklenti yaratacak bir halde global furya haline geldi. Neredeyse her ülkeden yatırımcılar, fırsatları kaçırmamak için en az bir sanal arsa satın aldılar. Bilhassa Türkiye, bu alandaki en faal ülkelerin başında yer aldı.
Metaverse yerlerinin patlama noktası, Adidas ve Nike üzere global şirketlerin de dahil olmasıyla başladı. Yüzlerce büyük şirket ve kurumsal isim, tanınan kripto para projelerinden sanal arsa almaya başladılar. Meta liderliğinde yatırımlar ve teşebbüsler ile büyüyen kesim, ülkelerin bile dikkatini çekti. Tüm dünya, Metaverse topraklarında bir de sanal ‘dünya’ yaratmak istedi.
Ancak, şimdi emekleme etabında olan Metaverse, sanal emlakın satıldıktan sonra mülkiyet olup olmayacağı konusunda garanti vermiyordu. Bu emlakı alan yatırımcılar, birer NFT eseri alıyordu ve bunun paha kazanmasını beklemeye başlıyordu. Kripto boğa piyasasının da yarattığı rehavet, her yatırımın uçuk kaçık bir kıymetlere ulaşacağını düşündürttü. Lakin 69 bin dolar düzeyinden düşen Bitcoin, beraberinde ayı piyasasını da getirdi.
Ayı piyasasının yarattığı endişe, panik ve para kayıpları tüm kripto dalını baskısı altına aldı. Metaverse dalı de bu durumdan etkilendi. Yüz binlerce dolara satılan sanal emlak, ayı piyasasının arsa satan projeleri etkilemesiyle sessizliğe gömüldü. 2021 yılından itibaren düşüşe geçen Metaverse, kripto para ünitelerinin de kıymet kaybetmesiyle milyarlarca dolar ziyan ettirdi.
Bu piyasa şartlarında, Decentraland ve Sandbox piyasa hakimiyetini müdafaaya ve ivme kazanmaya devam etti. Projeler, birbirinden kıymetli geliştirmeler ve güçlü iştirakler ile ön plana çıktı. Öteki kripto para projelerinin çalkantılı ilerlemesine karşın Decentraland ve Sandbox yolundan şaşmadı.
Hızlı yükselen, süratli çakılan ve süratli toparlanan Metaverse, 2022 yılında da güç kazanmaya devam etti. Metaverse yerleri, tüm güçlü süreçlere karşın en yeterli performans gösteren kripto dallarından birisi oldu. 2021’de 500 milyon dolara yakın bir satışa ulaşan sanal emlak, 2022 yılını 1.4 milyar dolar düzeyinde kapattı. Elhasıl geçtiğimiz yıl, Metaverse ve sanal emlak açısından büyüme ve gelişme yılı oldu.
Metaverse Yerlerinin Geleceği
2022 yılında 1.4 milyar dolara yakın bir satış düzeyine ulaşan Metaverse yerlerinin, gelecek yıllarda daha fazla benimseneceği ön görülüyor. Süratli başladığı devirlerde binlerce yatırımcı ziyan etse de sağlam projelerin dalı düzgünleştirmek için çabalaması dikkat çekti. NFT ile entegre olan sanal yerler, paralel bir ivmeyle yükseliş yaşıyor.
Coinkolik olarak, The Sandbox Kurucu Ortağı Sebastien Borget’e, Metaverse topraklarının geleceği hakkında ne düşündüğünü sorduk. Borget, Metaverse ile dünyadaki tüm dalların güçleneceğini ileri sürdü. Web3 ile paralel değerlendirmede bulunan Borget, şunları söyledi;
Metaverse, oyun ve cümbüşten eğitime, işe, ticarete ve toplumsallaşmaya kadar tüm bölümleri güçlendirecek. Milyonlarca insan kendi Avatarlarını yaratırken; daha toplumsal ve sürükleyici tecrübeleri keşfetmeye başlarken, hem toplumsal hem de teknolojik bir ihtilal yaşanıyor. Web3 ve Metaverse; herkesin, yaşamak istediği tecrübeleri seçebileceği, dijital bir hayal dünyası keşfetmesini sağlıyor. Metaverse’e daha fazla oyuncu girdikçe ve ekosistem olgunlaştıkça yaratıcılarımızın iktisadı ölçek kazandıkça, hem cümbüş hem de para kazanma açısından daha büyük getiriler görmeye hazırız.
Metaverse, NFT dalıyla paralel hareketinde, gelecek açısından umut vadediyor. Yakın gelecekte Metaverse’in, VR/AR aygıtlarla ve sağlam altyapıyla milyarlarca beşere ulaşması ön görülüyor.
Bu husus hakkında ayrıyeten Decentraland tarafından da görüş aldık. Decentraland Kreatif Yöneticisi Sam Hamilton, Metaverse geleceği hakkında şunları söyledi;
Kripto dalından ve blockchain teşebbüslerinden bağımsız olarak Metaverse, dünyadaki birçok büyük şirket tarafından dayanak görmeye devam ediyor. Microsoft, Meta, Adidas, Nike üzere şirketler, bu teknolojinin daha da gelişmesini arzuluyor.
Her ne kadar Meta, bu dala yönelik yaptığı yatırımlardan milyarlarca dolarlık ziyanlar etmiş olsa da umudunu kaybetmedi. Meta CEO’su Mark Zuckerberg, Metaverse’in bir geleceği olduğuna inandığını ve yatırım yapmaktan korkmadığını lisana getirdi.
Ancak bu kesimin de önünde bir ekip engebeler bulunuyor. Bunlardan en göze çarpanı, işin yasal boyutu ve ülkelerin ortak paydada buluşma durumu oldu.
Metaverse Topraklarının Kullanımı
Metaverse yerleri, neredeyse 1 milyon sanal yerden oluşan geniş kapsamlı bir bölüm haline geldi. Başlangıçta yüzlerce projeyle desteklenen kesim, ayı piyasasının akabinde yalnızca majör projelerle ayakta kalabildi. Metaverse dalının ayakta kalabilmesinin en değerli nedenlerinden birisi de daldaki vasıfsız projelerin tarihe karışması oldu.
Birçok vasıfsız ve başarısız proje, yatırımcılarına sattıkları sanal yerler ile çok büyük çıkarlar elde ettiler. Lakin bu çıkarları gerçek kullanamayan ve bir gelecek sunmayan projeler, tarihin tozlu sayfalarına yanlışsız gömülmeye başladı. Türkiye’den kentlere yönelik arsa satanlar, savaş oyunu mantığıyla bölgesel arsa satanlar, uzay mantığıyla arsa satanlar üzere binlerce proje yatırımcıları mağdur ederek kayıplara karıştı.
Tüm bu yaşananlardan sonra akıllara gelen tek soru, Metaverse yerlerinin gelecekte nasıl kullanılacağı. Bu soruyu biz de The Sandbox CEO’su Sebastien Borget’ye yönelttik. Borget, şunları söyledi:
The Sandbox platformu hala Beta etabında olduğundan ve çok etkin bir formda geliştirildiğinden, aktiflikleri ve dönemlerde yayına giren markaları ve kullanıcı tarafından oluşturulan içeriği itinayla seçiyoruz. Bu, iştiraki artırmak ve kaliteye odaklanmak için gerekli bir birinci adımdı. Bu yılki ana amacımız, LAND sahiplerinin LAND’larında içerik yayınlayabilmeleri ve oyun, sanat, toplumsal, moda, müzik ve başka tecrübeler yoluyla oyuncuları çekmek için para kazanma avantajlarından yararlanabilmeleridir. O vakit İçerik Oluşturucu İktisadının hakikaten yükseldiğini görebiliriz. Umarız mevcut içeriğin artmasıyla daha fazla benimsendiğini de göreceğiz. LAND sahiplerinin tam olarak bunu yapmaya başlayabilmeleri ismine yayınlama da dahil olmak üzere yardımcı özellikler eklemeye devam edeceğiz.
Borget’in kanılarından de yola çıkarak, aslında işin özünde içerik oluşturucularına bir iktisat oluşturmanın yattığını söylemek mümkün. Kurumsalların ve ülkelerin de ilgisini ardına alan büyük projeler, Metaverse yerlerini geliştirmenin yollarını arıyor. 2020 yılından beri satışlar ve geliştirmeler ile üzerinde durulan emlak, gerçekçi bir tecrübe için geliştiriliyor.
Metaverse yerlerinin çalkantılı süreçler geçirdiği bu devirlerde, gelecekte nasıl olacağı merak konusu oldu. Decentraland Kreatif Yöneticisi Sam Hamilton, bu bahis hakkında sorumuzu yanıtladı. Projesinden yola çıkan Hamilton, şimdi daha yolun başında olduklarını ve dalın gelişmeye devam edeceğini tabir etti. Ayrıyeten Hamilton, Decentraland’ın problemleri aştığını ve Genesis City’nin yüzde 50’den fazlasını inşa ettiklerini kelamlarına ekledi.
Metaverse Yerlerinin Eksiklikleri
Yenilikçi ve teknoljik bir atılım olan Metaverse toprakları, milyarlarca dolarlık kıymetlere ulaştığı bu seyahatte epeyce kuvvetli periyotlardan geçti. En kıymetli periyot, dolandırıcılık ve berbat aktör faktörlü prestij kaybı oldu. Daldaki kripto yatırımcıları, tüm Metaverse topraklarını adeta bir ‘Cennetten Arsa’ olarak tabir etti. Daha evvel gerçek dünyada yapılan bu sürecin, artık blockchain tarafında bilinmeyen gizli yapılması kuşku uyandırdı.
Sanal yerlerin yaşadığı en büyük eksiklik, başka kripto kesimlerinde de olduğu üzere düzenleyici ve denetleyici oldu. Çarçabuk alınıp satılabilen sanal emlak, rastgele bir düzenlemeye uğramadı. NFT’ler ile entegre görülen bu dal, şimdi tam manasıyla ülkelerin anlayabildiği bir teknoloji olmadı.
The Sandbox Kurucu Ortağı Sebastien Borget, eksiklikleri gidermenin ve prestij kazanmanın en âlâ yolunun bu dala yatırım yapmak olduğunu lisana getirdi. En büyük Metaverse projelerinden birisini yöneten Borget, mevzuyla ilgili şunları söyledi;
Sanal gayrimenkul kesiminde bir düşüş görmüyoruz, aslında tam karşıtı, zira LANDS kullanım durumları açısından en kapsamlı NFT kategorilerinden biri. Alıcılar, çoklukla bunların üzerinde çeşitli projeler ve faaliyetler geliştirecek. Bunu geliştirmek için The Sandbox, açık Metaverse ekosistemini geliştirmek hedefiyle geliştiricilere yatırım yapacak.
Decentraland Kreatif Yöneticisi Sam Hamilton da Decentraland’in gelişime ve büyümeye odaklı olduğunu belirtti. Hamilton, piyasa düşüşlerinin ve yükselişlerinin süratli bir yutturmaca döngüsünü takip ettiğini belirtti. Döngüler nedeniyle ve birtakım sebeplerden ötürü düşüşün kaçınılmaz olduğunu savunan Hamilton, tüm bu çalkantılı periyoda karşın ivmenin azalmadığını sav etti. Hamilton ayrıyeten, topluluklarına her gün yeni birinin de katıldığını tabir etti.
Sektörün büyümesi ve gelişmesi için, yatırımların ve geliştirmelerin tersine düzenlemelerin de masaya alınması gerekiyor. Büyük şirketlerin sanal arsa aldığı ortamların, küçük yatırımcılara da inanç aşılaması değerli bir öge haline geldi. Bu durumların sağlanması, sanal emlakın daha geniş kapsamlı kullanımına da öncülük edebilir.
Metaverse Yerleri Kurumsalların İlgi Odağında
Blockchain ağlarıyla desteklenen ve çizimsel argümanlarla kullanılan Metaverse toprakları, yaklaşık 1 milyon civarına gelmeye başladı. Lakin tüm bu sanal emlak, yatırımcısını şad edecek düzeye ulaşamadı. Sırf bölümün öncüleri, hakimiyet kurmalarının da tesiriyle pazar hissesinden en büyük hissesi almaya devam ediyor. Zira bu projeler, klasik ve global iktisadın aktörleri tarafından destekleniyor.
Metaverse yerlerinin bu derece büyümesi ve gelişmesi, kurumsalların da ilgi göstermesiyle birlikte gerçekleşti. Dünyanın her yerinden tanınan şirketler, büyük projelerden sanal emlak satın almaya başladı.
The Sandbox Kurucu Ortağı Sebastien Borget‘e kurumsalların sanal yerlere yaklaşımlarını sorduk. Platforma katılan kurumsallar hakkında konuşan Borget, dünyanın birçok bölgesinde, farklı bölümlerde 400’den fazla marka ve şirketle paydaşlık kurduklarını belirtti. Yönetici, bu şirketlerin içerik ve yaratıcılık açısından metaverse’ün potansiyelini farkında olduklarına dikkat çekti. Borget’ye nazaran şirketler, bunun için bir destek noktası oluşturmak istiyor.
Decentraland tarafından da misal bir yanıt aldık.
Hamilton, geleceğe hazırlanan şirketlerin halihazırda bir Metaverse stratejisi olduğunun altını çizdi. Hamilton’a nazaran, global şirketler Metaverse konusunda da hazırlık yapmak istiyorlar. Ayrıyeten Hamilton, yıl boyunca planlanan aktivasyonlarla birlikte yüzlerce marka ile çalıştıklarını lisana getirdi.
Sektörün gelişmesi ve kurumsalların dahil olması, gelecekte daha verimli ve kapsamlı bir Metaverse ortamı sunabileceğini gösteriyor. Fakat bugüne kadar yaşanan süreçler, Metaverse toprakları açısından geçmişte yapılan yatırımların neler kazandıracağı konusundaki karamsarlığı da ortaya çıkarıyor.
Dolar | 39,2875 | % -0.11 |
Euro | 44,7841 | % -0.54 |
Sterlin | 53,1658 | % -0.45 |
Bitcoin | 4095149,00 | % 2.54 |
Ethereum | 97334,00 | % 2.31 |
Çeyrek | 6.784,00 | % -1,26 |
G. Altın | 4.175,92 | % -1,41 |
BIST 100 | 9.486,56 | % 0,12 |
Litecoin | 3418.94 | % 3.94 |
B. Cash | 15556.23,00 | % 2.66 |