Bankalarda 5 yıl sonra birinci defa döviz durum açığı

Bankacılık kesimi tekrar döviz durum açığı vermeye başladı. Bu defa, kamu bankalarının yanı sıra özel sermayeli bankalarda da döviz açığı var.

Bankacılık kesiminde kamu mevduat bankalarının vermesine alışık olunan net döviz konum açığı son haftalarda yerli özel ve yabancı mevduat bankalarında da yaşanıyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun haftalık bilgilerine nazaran bankacılık dalı 6 Kasım 2020’den sonra birinci kere 13 Ocak 2023’te net döviz konumu açığı verirken 17 Şubat itibariyle döviz durum açığı 1.5 milyar doları aştı.

Yerli özel bankalar en son 26 Ocak 2018 ile biten haftada net döviz konum açığı vermişlerken 17 Şubat itibariyle yarım milyon dolarlık net döviz konum açığındalar. Yabancı mevduat bankaları da 5 Eylül 2018 ile biten hafta sonrası birinci sefer net döviz konum açığı yaşıyor.

BDDK haftalık dataları bankacılık dalının 11 Kasım 2022’de biten haftada 5,1 milyar dolarlık net döviz durum fazlası olduğunu gösteriyor. Kamu mevduat bankalarının birebir tarihte net döviz konum fazlası 43,2 milyon dolar iken, yerli özel bankaların net döviz konum fazlası 2,3 milyar dolar, yabancı mevduat bankalarının ise 2,5 milyar dolar net döviz durumu fazlası vardı. Bu tarihten sonra hem dalda hem de yerli ve özel ile yabancı mevduat bankalarında dikkat cazibeli biçimde net döviz durum fazlası düşüş eğilimine girdi.

10 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayımlanan BDDK kararı bankaların net döviz durumunun özkaynakları içindeki hissesinde üst hudut yüzde 20’den yüzde 5’e indirildi. Lakin bankalar bu tarihten öncesinde de döviz konumlarını azaltmaya başladı. 13 Ocak haftasına gelindiğinde ise bankacılık dalının net döviz konum açığı 691 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 862,3 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 113,2 milyon dolar oldu. O tarihte yabancı mevduat bankaları hala 283.8 milyon dolarlık net döviz durumu fazlasına sahipti.

5 milyar dolar fazladan 1,5 milyar dolar açığa

3 Şubat ile biten hafta itibariyle artık tüm kesim nette döviz konum açığı vermeye başladı. Bankacılık kesimi toplam net döviz konum açığı 952,9 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 630,5 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 113,2 milyon dolar, yabancı mevduat bankalarının da 293,8 milyon dolara ulaştı. Takip eden haftalarda da hem mevduat bankaları hem de kesim toplamı net döviz konumu açığı vermeye devam etti.

17 Şubat ile biten haftada ise bankacılık dalının net döviz durum açığı 1 milyar 510 milyon dolar, kamu mevduat bankalarının 963,3 milyon dolar, yerli özel mevduat bankalarının 495,3 milyon dolar, yabancı mevduat bankalarının ise 72,2 milyon dolar olarak hesaplandı. Böylece 5 Kasım’da 5 milyar doların üzerinde net döviz fazlası olan kesim 1,5 milyar dolar net döviz konum açığına döndü.

Bankacılık dalı kaynakları bankaların döviz varlıklarında azaltıma gittiğini lisana getirerek gerek yurtdışında tuttukları gerekse içerdeki varlıkların gerilemesiyle net döviz durum açığına ulaşıldığını belirtti.

BDDK’nın oranda yaptığı değişikliğin de bu düşüşte tesirli olmuş olabileceğini kaydeden bankacılık bölümü kaynakları bir döviz satışının ise gerçekleştiğine işaret etti. Bankacılık kaynakları yerli özel ve yabancı mevduat bankalarının açık konuma geçmelerinin de dikkat cazip olduğunu belirterek kurun yatay seyrinin de dövizde uzun durumda olan bankaların kendilerinin de satış yapmış olabileceğini kaydetti.

Ekonomi/Şebnem Turhan