Türkiye sarsıntılarla sarsılırken borsa neden kapatılmadı?

Türkiye iki büyük sarsıntıyla sarsılırken Ulusal Yas ilan edilmesine karşın Borsa İstanbul’un geç kapanması reaksiyonlara neden oldu. DW’den Gülsen Solaker’in haberi. 

Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli iki büyük zelzelenin akabinde Ulusal Yas ilan edilmesine karşın Borsa İstanbul’un neden geç kapandığına ait tartışmalar devam ediyor.

1999 Marmara zelzelesinin çabucak sonrasında alınan kararla o devirde ismi İstanbul Menkul Değerler Borsası (İMKB) olan borsa 9 gün kapatılmıştı.

İlk sarsıntının olduğu 6 Şubat Pazartesi günü sabah seansında neredeyse evvel bütün paylar ve akabinde BİST’in devre kesmesi, bunun yanında çimento ve demir çelik paylarının yüzde 10 ile tavan olması büyük reaksiyonlara neden oldu.

Bunun üzerine borsanın kapatılmasına ait Marmara sarsıntısına emsal bir kararın alınması beklendi fakat bunun alınması gecikti.

Ertesi gün de birebir formda paylar ve BİST devre keserek günü neredeyse tabanda kapatırken, yeniden çimento ve demir-çelik payları önemli primliydi. Bazıları yüzde 10 ile yeniden tavan kapatmıştı.

AKP milletvekili Külünk’ten tepki

AKP milletvekili Metin Külünk duruma reaksiyon göstererek, toplumsal medyadan “SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) milletimizin borsada mağdur olmasına müsaade verme. Bu türlü büyük bir felakette her yerde mağdur yardıma muhtaç soğukta göçüklerin altında insanlarımız varken, kendi haline bırakılmış sermaye piyasası olamaz” tabirlerini kullandı.

Borsa İstanbul sarsıntının üçüncü gününde de süreçlere açılırken, reaksiyon gören çimento ve demir-çelik payları ile birlikte yeniden bütün şirketlerin tahtaları ve BİST birkaç kere devre kesti ve ilerleyen saatlerde SPK süreçlerin durdurulduğunu ve üçüncü günkü süreçlerin geçersiz sayılacağını açıkladı. Akabinde da süreçlerin 5 iş günü boyunca kapalı olacağı duyuruldu.

Kapatma kararına kimler mahzur oldu?

DW Türkçe’nin Ankara’da emniyetli iktisat kulislerinden edindiği bilgilere nazaran, iktidar içinden birtakım isimler/yetkililer ve özel aracı kurumların kimileri, borsa süreçlerinin devam etmesi durumunda hem anayasaya nazaran fırsat eşitsizliği yaratılacağı hem de Ulusal Yas ilan edildiği devirde vicdani açıdan uygun olmayacağı kanısıyla süreçlerin kapatılması gerektiğini savundu. Fakat edinilen bilgiye nazaran kamu aracı kurumları buna ikna olmayarak borsanın kapatılmasına mani olan kümenin başını çekti.

Konunun aktarıldığı Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) ise kendilerine bunun için talimat gelmediğini söylemesi üzerine Hazine Bakanı Nurettin Nebati’ye ulaşıldığı öğrenildi. Edinilen bilgiye nazaran Nebati’den borsaya ait durumu ve kapatılması gerektiğini Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a aktarması talep edildi lakin Nebati mevzuyu Erdoğan’a aktarmak konusunda çekimser kaldı.

Depremin üstünden borsa kapatılmadan üç günün bu türlü geçtiğini belirten sağlam kaynaklar, fakat üçüncü günde Erdoğan’a ulaşılması üzerine borsanın kapatılması kararının çıkabildiğini belirttiler.

Borsada sert düşüşler üzerine birçok kere devre kesiciler devreye sokulmuştu ve akabinde yapılan açıklamayla süreçlerin durdurulduğu belirtilmişti. Borsa İstanbul’dan yapılan açıklamada ise “Borsamız Hisse Piyasası ile Vadeli Süreç ve Opsiyon Piyasası hisse ve hisse endeksi türev pazarlarında süreçlerin durdurulmasına karar verilmiştir” denildi.

Bu ortada CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu zelzele bölgesinde iken toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada “Bölgeden dönünce SPK’ya gideceğim. En acı dolu günlerimizde bile, küçük yatırımcıyı soymaya doymadılar. Reziller!” açıklamasını yapmıştı.

Peki kamu aracı kurumları borsanın neden kapatılmasına karşı çıktı? DW’nin ulaştığı kaynaklara nazaran bunda Türkiye Varlık Fonu’nun kamu aracı kurumları üstünden Pazartesi ve Salı günü yaptığı süreçlerin tesirli olduğu düşünülüyor.

Borsa İstanbul 15 Şubat Salı sabahına kadar kapalı durumda. 8 Şubat’ta yaşanan yüzde 7’lik düşüşün o günün süreçlerinin iptal kararından dolayı telafi edilmesi beklenirken kimi yatırımcılar ve muhalefet milletvekilleri hata duyurusunda bulunmaya başladı.

CHP İzmir milletvekili Murat Bakan, Borsa İstanbul ve SPK yöneticilerini İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikâyet ederek, “Kimse kendisine kanunla verilen misyonunu yapmayarak, mazlumu mağdur, birilerini de varlıklı ederken bu işten sıyrılacağını düşünmesin yargı önünde hesap vereceksiniz” sözlerini kullandı.

DW Türkçe